कर्जा असुली न्यायाधिकरण: सहकारी सदस्यका लागि चेतावनी होइन, अवसर हो

कर्जा असुली न्यायाधिकरण, ऋण सम्बन्धि उत्पन्न विवादको निष्पक्ष समाधान गर्न, कर्जा असुली प्रक्रियालाई विधिसम्मत र छिटो टुंगोमा पुर्‍याउन, सहकारीको कर्जा प्रणालीप्रति जनविश्वास बढाउन र समयमै ऋण फिर्ता नगर्ने संस्कृतिमा सुधार ल्याउन स्थापना गरिएको हो। कर्जा तिर्नु, ऋणीसदस्यको नैतिक, कानुनी र संस्थागत जिम्मेवारी हो। अब न्यायाधिकरण गठन भएपछि आफ्नो ऋणसम्बन्धी दायित्वलाई गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्ने समय आएको छ। यो चेतावनीसहितको सुझाव हो—अब आलटाल वा बेवास्ता गर्नु कानुनी कारबाहीतर्फ लान सक्छ..

२०८२-०३-१९
 1  1078
कर्जा असुली न्यायाधिकरण: सहकारी सदस्यका लागि चेतावनी होइन, अवसर हो

हालै नेपाल सरकारले कर्जा असुली न्यायाधिकरण गठन गरेको छ, जुन सम्पूर्ण सहकारी क्षेत्रको लागि एक महत्त्वपूर्ण र सकारात्मक पहल हो। यो न्यायाधिकरणको उद्देश्य कसैलाई दुःख दिनु वा दण्डित गर्नु होइन, बरु सहकारी संस्थाहरूले उपलब्ध गराएको कर्जाको प्रभावकारी व्यवस्थापन, कर्जाको समयमै फिर्ता सुनिश्चित गर्ने, र सम्पूर्ण सहकारी प्रणालीलाई विश्वासिलो तथा पारदर्शी बनाउने हो। नेपालभरका सहकारीहरू वित्तीय समावेशीकरणको मेरुदण्डका रूपमा क्रियाशील छन्। तिनले गाउँबस्तीका सर्वसाधारणदेखि उद्यमीहरूसम्मलाई सस्तो र सुलभ कर्जाको पहुँच प्रदान गर्दै आएका छन्। तर केही समयदेखि कर्जा लिई तिर्न आलटाल गर्ने, पटकपटक सम्झाउँदा पनि बेवास्ता गर्ने प्रवृत्ति बढ्दै गएको देखिएको छ, जसले सहकारी संस्थाको लगानी, वित्तीय अनुशासन र सदस्यहरूको भरोसामा प्रत्यक्ष असर पारेको छ। यही चुनौतीलाई व्यवस्थित गर्न सरकारको यो कदम स्वागतयोग्य छ।

सदस्य ज्यूहरू सहकारी संस्थाबाट लिएको कर्जा तपाईंको आफ्नो भविष्य निर्माणमा लगानी गरिएको पुँजी हो। कर्जा तिर्नु तपाईंको नैतिक, कानुनी र संस्थागत जिम्मेवारी हो। अब न्यायाधिकरण गठन भएपछि तपाईंले आफ्नो ऋणसम्बन्धी दायित्वलाई गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्ने समय आएको छ। यो कुनै धम्की होइन, बरु चेतावनीसहितको सुझाव होअब आलटाल वा बेवास्ता गर्नु कानुनी कारबाहीतर्फ लान सक्छ। यो न्यायाधिकरण ऋणी सदस्य र सहकारी संस्थाबीच उत्पन्न विवादको निष्पक्ष समाधान गर्न, कर्जा असुली प्रक्रियालाई विधिसम्मत र छिटो टुंगोमा पुर्‍याउन, सहकारीको कर्जा प्रणालीप्रति जनविश्वास बढाउन र समयमै ऋण फिर्ता नगर्ने संस्कृतिमा सुधार ल्याउन स्थापना गरिएको हो।

प्रोत्साहन र चेतावनी दुवैका रूपमा बुझौं

सहकारी संस्था हाम्रै साझा सम्पत्ति हो। त्यसको दीर्घकालीन अस्तित्व हाम्रो सक्रिय जिम्मेवारीमा निर्भर छ। तपाईं ऋणी हुनुहुन्छ भने आजै आफ्नो बक्यौता रकमको स्थिति बुझ्नुहोस्, तिर्न सक्ने योजनाबद्ध कार्ययोजना तयार गर्नुहोस्, आवश्यक परेमा संस्थासँग छलफल गरेर किस्ता मिलाउने प्रयास गर्नुहोस्। यसो गर्दा तपाईं कानुनी झमेलाबाट पनि बच्नुहुन्छ र आफ्नो वित्तीय छवि पनि सबल बनाउनुहुन्छ।

न्यायाधिकरणको आवश्यकता र अपेक्षा

मिति २०८२ असार १३ गते बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले सहकारीसम्बन्धी मुद्दाहरूको द्रुत निरूपणका लागि सर्वोच्च अदालतका उपसचिव कृतिबहादुर बस्नेतको अध्यक्षतामा कर्जा असुली न्यायाधिकरण गठन गरेको छ। यो निर्णय सहकारी क्षेत्रमा लामो समयदेखि देखिएको खराब ऋणको समस्या समाधानका लागि महत्त्वपूर्ण कदम मानिएको छ। सहकारी ऐन, २०७४ को दफा ८२ मा 'सहकारी क्षेत्रका लागि एक कर्जा असुली न्यायाधिकरण रहने' उल्लेख भएअनुसार नै यो न्यायाधिकरणको गठन गरिएको हो। यसअघि, सहकारी नियमावली, २०७५ को परिच्छेद १० को नियम ४२ देखि ५८ सम्ममा न्यायाधिकरणको गठन तथा कार्यसञ्चालनसम्बन्धी विस्तृत व्यवस्था गरिएको थियो। यो न्यायाधिकरणको मुख्य उद्देश्य सहकारी संस्थाले आफ्ना सदस्यलाई लगानी गरेको ऋण समयमा फिर्ता नभई खराब ऋणमा परिणत भएको अवस्थामा उक्त ऋण असुल उपर गर्नका लागि कानुनी बाटो प्रदान गर्नु हो।

धेरै सहकारीकर्मीहरूले सरकारको यस कदमको प्रशंसा गरेका छन्। यो न्यायाधिकरणले सहकारी संस्थालाई आफ्नो लगानी सुरक्षित गर्न र वित्तीय स्थायित्व कायम राख्न मद्दत पुर्‍याउने अपेक्षा गरिएको छ। यसले सहकारी क्षेत्रमा ऋण लेनदेनको अनुशासनलाई थप सुदृढ बनाउने विश्वास पनि गरिएको छ।

न्यायाधिकरणको कार्यक्षेत्र र प्रक्रिया

कर्जा असुली न्यायाधिकरणले सहकारी संस्थाले लगानी गरेको ऋणको भाखा नाघेको एक वर्षदेखि चार वर्षसम्मको अवधिका लागि मात्र असुलीका लागि निवेदन दिन पाउने व्यवस्था छ। यो समयावधि निर्धारणले पुरानो र निष्प्रभावी ऋणलाई मात्र सम्बोधन गर्ने र नयाँ ऋणको व्यवस्थापनमा ध्यान केन्द्रित गर्ने देखिन्छ।

सहकारी संस्थाले कर्जा असुली भएपछि दाबी गरेको रकमको एक प्रतिशत रकम कर्जा असुली शुल्कवापत न्यायाधिकरणलाई बुझाउनुपर्नेछ। यसमध्ये शून्य दशमलव दुई पाँच प्रतिशत रकम भने मुद्दाको सुनुवाइ हुनुभन्दा अगाडि नै न्यायाधिकरणमा अग्रिम बुझाउनुपर्ने व्यवस्था छ। यस शुल्कले न्यायाधिकरणको सञ्चालन खर्च धान्न मद्दत पुग्ने र अनावश्यक मुद्दाहरूको चाप कम गर्न पनि सहयोग गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

सदस्यज्यूहरू,

हामी सबैलाई थाहा छ, सहकारी संस्था भनेको हामीजस्तै सदस्यहरू मिलेर बनाएको एउटा बलियो जग हो। यो कुनै बैंक वा वित्तीय संस्थाजस्तो नाफामुखी संस्था होइन, बरु आपसी सहयोग र विश्वासको आधारमा चल्ने एउटा परिवार हो। तपाईंले संस्थाबाट लिएको ऋण तपाईंहरूकै सानोसानो बचत, अरू सदस्यहरूको पसिना र सामूहिक प्रयासबाट जम्मा भएको पुँजी हो। यो तपाईंको आफ्नै परिवारको पैसा हो, जसलाई तपाईंले आफ्नो आवश्यकता पूरा गर्नका लागि विश्वासका साथ लिनुभएको हो।

ऋण: आवश्यकताको सारथी, विश्वासको प्रतीक

सोच्नुहोस् त, तपाईंलाई कुनै बेला पैसाको खाँचो पर्दा, व्यवसाय बढाउनुपर्दा, छोराछोरीलाई पढाउनुपर्दा वा घर बनाउनुपर्दा कसले साथ दियो? तपाईंको आफ्नै सहकारी संस्थाले। तपाईंले ऋण लिँदा कति खुसी हुनुभएको थियो होला, कति सपना बुन्नुभएको थियो होला! हो, त्यो ऋण तपाईंको आवश्यकताको सारथी बन्यो। अब त्यो ऋण तिर्ने बेला आउँदा, त्यो विश्वासलाई कायम राख्नु तपाईंको नैतिक जिम्मेवारी होइन र?

हाम्रो समाजमा एउटा भनाइ छ, "ऋण लाग्यो भनी कानमा तेल हालेर बस्नुहुन्न।" यो सत्य हो। तपाईंले लिएको ऋणले तपाईंको जीवनमा सकारात्मक परिवर्तन ल्यायो होला। अब त्यही ऋण समयमा चुक्ता गरेर तपाईंले अरू सदस्यको जीवनमा पनि सकारात्मक परिवर्तन ल्याउने बाटो खुला गर्दै हुनुहुन्छ। तपाईंको एक जनाको ऋण असुली नहुँदा त्यसले समग्र संस्थाको वित्तीय स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्छ, जसको प्रत्यक्ष असर अन्य सदस्यहरूको बचत र सेवा प्रवाहमा पर्छ। तपाईंले तिर्नुपर्ने ऋणको कारण संस्थालाई कठिनाइ पर्दा मोबाइल अफ गरेर वा सम्पर्कविहीन भएर बस्नु समाधान होइन। यसले सम्बन्ध बिगार्छ, विश्वास टुट्छ र अन्ततः तपाईंलाई नै अप्ठ्यारो पर्छ।

तपाईंको इमानदारी, संस्थाको जग

एक असल सदस्यको परिचय भनेको आफ्नो दायित्व समयमै पूरा गर्नु हो। जब तपाईंले आफ्नो ऋण समयमै तिर्नुहुन्छ, तब संस्था बलियो हुन्छ। संस्था बलियो हुँदा, यसले तपाईंलाई र अरू सदस्यहरूलाई अझ राम्रा सेवाहरू प्रदान गर्न सक्छ। नयाँ योजनाहरू ल्याउन सक्छ, जसले सबैको जीवनस्तर उकास्न मद्दत गर्छ।

कल्पना गर्नुहोस् त! तपाईंको सहकारी संस्था यति बलियो भयो कि यसले तपाईंको गाउँघरमा रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्न सक्यो, युवाहरूलाई स्वरोजगार बन्न प्रेरणा दियो, महिलाहरूलाई सशक्त बनायो। यो सबै सम्भव हुन्छ, जब तपाईं र हामी सबैले आआफ्नो ठाउँबाट इमानदारीपूर्वक आफ्नो कर्तव्य पूरा गर्छौं।


अब के गर्ने? एक असल सदस्यको बाटो

सदस्यज्यूहरू, अब ढिला नगरी आफ्नो सहकारी संस्थाको ऋण चुक्ता गर्नेतर्फ लाग्नुहोस्। २०८२ असार मसान्तभित्रै आफ्नो संस्थाको बुझाउनुपर्ने ऋण चुक्ता गरी एक असल सदस्यको पहिचान बनाऔँ। यदि तपाईंलाई ऋण चुक्ता गर्न कुनै समस्या परेको छ भने, संस्थासँग सम्पर्क गर्नुहोस्। समस्या लुकाएर समाधान हुँदैन। संस्थाले पनि तपाईंको समस्या बुझेर सहयोग गर्न सक्छ। भुक्तानी तालिका मिलाउन, किस्ता घटाउन वा अन्य कुनै विकल्पबारे छलफल गर्न सकिन्छ। महत्त्वपूर्ण कुरा, सम्पर्कमा रहनुहोस् र इमानदारीपूर्वक आफ्नो समस्या राख्नुहोस्।

तपाईंको सानो प्रयासले तपाईंको संस्थाको जग बलियो हुन्छ र यसले भविष्यमा तपाईं र तपाईंको समुदायका लागि थप अवसरहरू सिर्जना गर्छ। तपाईंको इमानदारी, तपाईंको विश्वास र तपाईंको सक्रिय सहभागिता नै सहकारी संस्थाको सबैभन्दा ठूलो पुँजी हो। आउनुहोस्, हामी सबै मिलेर सहकारीलाई अझ सफल बनाऔँ र समृद्धिको यात्रामा सँगै अघि बढौँ।

English Summery:
The Government of Nepal has established a Cooperative Loan Recovery Tribunal to ensure timely repayment of loans, strengthen financial discipline, and protect member investments in the cooperative sector. This initiative aims to address rising bad loans and restore public trust by providing a legal and transparent mechanism for loan recovery.

What's Your Reaction?

like

dislike

love

funny

angry

sad

wow